KAZANANLAR KAYBEDENLER
- Murat AKDENİZ
- 2 Nis 2024
- 5 dakikada okunur
Uzun bir süredir heyecanla beklenen yerel seçimler nihayet geride kaldı. Öncelikle seçimlerin ülke genelinde genel anlamda sakin bir ortamda tamamlanmış olması hepimiz adına son derece sevindirici bir durum. Zira, bu tablo olası üzücü olayların yaşanmamış olması bir yana, aynı zamanda demokratik bir olgunluğu da ortaya koyuyor. Üzücü yanı ise ne mutlu ki, belediye seçimlerinde çıkmayan tartışmaların, maalesef bazı muhtarlık seçimlerinde yaşandığını ve kan aktığını görmüş olmamızdır.
Seçim sonuçlarına gelecek olursak, burada ilk olarak 2019 yılında yapılan yerel seçim sonuçlarına bakmak yararlı olacaktır. Öncelikle Türkiye geneli 2019 yerel seçim sonuçları ve ilk 6 partinin kazandıkları belediyeler aşağıdaki gibidir.
*AK Parti : %44,33 15 Büyükşehir Bld. 24 İl Bld. 535 İlçe Bld.
*CHP : %30,11 11 Büyükşehir Bld. 10 İl Bld. 187 İlçe Bld.
*İYİ Parti : % 7,45 0 Büyükşehir Bld. 0 İl Bld. 19 İlçe Bld.
*MHP : %7,31 1 Büyükşehir Bld. 10 İl Bld. 145 İlçe Bld.
*HDP : %4,24 3 Büyükşehir Bld. 5 İl Bld. 50 İlçe Bld.
*SAADET : %2,7 0 Büyükşehir Bld. 0 İl Bld. 9 İlçe Bld.
Şimdi de 2 gün önce gerçekleşen yerel seçimlerde, kesin olmayan sonuçlara göre ilk 6 partinin aldıkları oy oranlarına ve kazandıkları belediye sayılarına bakalım.
*CHP : %37,76 14 Büyükşehir Bld. 21 İl Bld. 337 İlçe Bld.
*AK Parti : %35,48 12 Büyükşehir Bld. 12 İl Bld. 356 İlçe Bld.
*Yeniden Refah : % 6,19 1 Büyükşehir Bld. 1 İl Bld. 39 İlçe Bld.
*DEM Parti : % 5,7 3 Büyükşehir Bld. 7 İl Bld. 65 İlçe Bld.
*MHP : % 4,98 0 Büyükşehir Bld. 8 İl Bld. 122 İlçe Bld.
*İYİ Parti : % 3,37 0 Büyükşehir Bld. 1 İl Bld. 24 İlçe Bld.
Ortaya çıkan tablo itibariyle ifade edilmesi gereken ilk gerçek, CHP’nin çok uzun yıllar sonra ve partiler arası herhangi bir ittifak söz konusu olmadan net bir seçim zaferi elde ettiğidir. Bu nedenle CHP yönetimini, seçilen adaylarını, parti örgütlerini kutluyorum.
Seçimin bir başka kazananı da %6,19 gibi önemi bir oy alma başarısı gösteren Yeniden Refah Partisi olmuştur.
Ancak elbette her seçimin olduğu gibi bu seçimin de kaybedenleri vardır. Fakat bu partilere geçmeden önce ifade etmek gerekir ki, yerel ya da genel seçimlerde hangi parti kazanırsa kazansın, önemli olanın halkın bütününün kazanmış olmasıdır. Bunu da elbette seçilmiş olan tüm belediye başkanlarının halka dair tutum ve hizmetleri ortaya koyacaktır!
Öncelikle, oy oranlarından bağımsız olarak, 3 Büyükşehir, 12 İl ve 179 İlçe belediyesini kaybeden iktidar partisi AK Parti seçimin en etkin kaybedeni olmuştur.
Öte yandan, 2019 seçimlerinde hiç il belediyesi kazanamamış olan İYİ Parti, her ne kadar bu seçim 1 İl belediyesi ile 5 belediye artırarak 24 İlçe belediyesi kazanmış olsa da seçimin net kaybedenidir. Zira, %7,45 olan Türkiye geneli oy oranı, %3,76 gibi trajik bir noktaya düşmüştür.
Her ne kadar MHP de önemli bir kayıp yaşamış olsa da İYİ Parti ile MHP arasında bir kıyaslama yapmak gerekirse, İYİ Parti çok daha büyük kayıp yaşamıştır. Zira, MHP kurumsal kimliği oturmuş ve her seçim ama biraz aşağıda ama biraz yukarıda belirli oy potansiyeline sahip. Fakat aynı şeyi İYİ Parti için söylemek elbette mümkün değil. Kaldı ki, aslında şu anki varlığını dahi Kemal Kılıçdaroğlu’nun 15 vekil jestine borçlu olduğu da unutulmamalı. Eğer Kılıçdaroğlu ve CHP tarafından o gün 15 vekil İYİ Partiye geçirilmemiş olsaydı, bugün belki de böyle bir partiyi konuşmuyorduk bile!
DEM Parti de özellikle İstanbul gibi daha yüksek oy beklentisi içinde olduğu bazı şehirlerde büyük kayıplar yaşamıştır. İstanbul'da parti içindeki en güçlü isimlerden birinin aday gösterildiğini ve karşılığında ancak %2,12 gibi bir oy oranına ulaşabildiğini düşünürsek, bu partinin de beklentilerinin çok altına düştüğünü söylemek doğru olacaktır.
Öte yandan, 6’lı masa üzerinden ne yazık ki önemli sayılarda milletvekilliği dağıtılan ve bu nedenle ben de dahil olmak üzere pek çok kişinin eleştirdiği, Saadet, Deva, Demokrat Parti ve Gelecek Partisi dibe vurmuştur. Bu tablo söz konusu milletvekilliklerinin ne kadar büyük hata olduğunu bir kez daha bizlere hatırlatıyor elbette!
Memleket ve TİP gibi partilerin de 6’lı masayı oluşturan CHP dışındaki partilere benzer çöküşü yaşadıkları görülüyor. Burada özellikle Memleket Partisinin kendi kurumsal varlığını sorgulayacağını ve CHP’ye katılabileceğini düşünüyorum ki, “bence” doğrusu da bu olacaktır!
Türkiye genelinde ortaya çıkan sonuçlar, tüm partiler tarafından çok iyi analiz edilmelidir. Bu sonuçları doğru okuyamayan hiçbir parti gelecek genel seçimlerde ortalama bir garanti oy hesabı yapmamalıdır. Zira, sonuçların ortaya çıkardığı bir gerçek de sandığın gayya kuyusu olduğu ve halkın o kuyudan kimleri çıkarıp kimleri kuyunun dibine göndereceği hiç belli olmaz!
Sonuçların nedenlerini ayrı bir yazının konusu yapacağımdan, burada değinerek yazıyı çok uzun bir hale getirmek istemiyorum. O nedenle, sadece Karşıyaka sonuçlarından özel olarak bahsedip bundan sonrasına dair düşüncelerimi paylaşarak tamamlamak istiyorum.
Cumhuriyet Halk Partisi, Karşıyaka’da DSP’den belediyeyi devraldığı 2004 yerel seçimlerinden itibaren, eksiksiz her seçimde oyunu istikrarlı bir şekilde artırmıştı. Buna cüzi bir artışın yaşandığı 2019 seçimleri de dahil olmak üzere.
Son olarak 2019 seçimlerinin verileri Karşıyaka özelinde aşağıdaki gibi gerçekleşmişti.
Toplam seçmen sayısı : 275.617
Kullanılan oy sayısı : 225.408
Geçersiz ve boş oy toplamı : 5.032
Toplam geçerli oy sayısı : 220.376
CHP oy sayısı ve oranı : 159.681 %70,84
Yukarıdaki sonuçların CHP açısından büyük ama uzun yıllara dayalı istikrarlı bir başarı olduğu hepimizin malumu. Ancak ne yazık ki, söz konusu istikrarlı yükseliş ilk kez bu seçimle birlikte tersine döndü. Mevcut sonuçları yorumlamadan önce, aşağıda kesin olmayan sonuçları da paylaşmak istiyorum.
Toplam seçmen sayısı : 279.863
Kullanılan oy sayısı : 220.470
Geçersiz ve boş oy toplamı : 5.447
Toplam geçerli oy sayısı : 215.023
CHP oy sayısı ve oranı : 139.242 %64.75
İki seçim arasındaki farklara baktığımızda;
Seçmen sayısında 4.246 kişilik artış olmasına ve CHP’nin neredeyse Türkiye genelinde hemen her bölgede oylarını önemli ölçüde artırmasına karşılık ve tam 20 yıldır ilk kez olmak kaydıyla, Karşıyaka’da kan kaybı yaşadığını net olarak görüyoruz. Kesin olmayan sonuçlara göre CHP Karşıyaka’da 2019 seçimlerine göre tam 20.439 oy eksik almış! 6.09 Puan gibi son derece önemli bir düşüş bu. Üstelik yüzdesel olarak hesapladığımızda daha yüksek rakamlara ulaşıyoruz!
Hiç lafı eğip bükmeye gerek yok. Sürecin başından itibaren anlatmaya çalıştığımız tam da buydu. "Kaybederek kazanmak!" Karşıyaka seçmeninin her ne gerekçe ile olursa olsun, yıllardır Cumhuriyet Halk Partisine verdiği desteğe güvenerek ve bile isteye yapılan aday dayatması, tüm ülkenin aksi yönde bir tablonun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Üstelik konuştuğum pek çok seçmenin, deyim yerindeyse elleri titreyerek ve kerhen oy verdiklerini de biliyorum.
Peki bundan sonra ne olmalı?
Öncelikle seçim sonuçları başlangıçta da belirttiğim üzere CHP açısından özlenen, beklenen ve gerçek bir zaferdir. Ancak unutulmamalı ki, “Zafer sırça kadehe benzer!” İlk olarak yapılması gereken, CHP Genel Başkanı Özgür ÖZEL’in kurultayda verdiği ön seçim sözünü bundan sonraki tüm seçimlerde tartışmasız olarak uygulanacak bir tüzük maddesi haline getirmek için gereken adımları atmasıdır.
Diğer önemli konu ise seçilmiş olan tüm belediye başkanları, verilen oyların kendilerine değil, parti aidiyeti olan seçmenler tarafından ve partinin kurumsal kimliğine verilmiş olduğunu asla unutmamalılar ve tüm hizmetlerinde “Halk için, halkla birlikte” çalışmalı, bu anlamda tüm halkı kucaklayan bir anlayışı ortaya koymalı, yerel ihtiyaçlarla doğru orantılı, örnek gösterilecek projeler üretmeli ve uygulamalılar!
İlerleyen günlerde hem İzmir hem başka belediyelere dair de karşılaştırmalı veriler ışığında düşüncelerimi paylaşıyor olacağım.
Güzel günlerde görüşmek dileğiyle…
Commentaires